Sui đã nhanh chóng nổi lên như một trong những blockchain Layer-1 đột phá của năm 2025, đạt mức cao mới về tổng giá trị bị khóa (TVL) hơn 2 tỷ USD vào tháng 5 năm 2025. Đồng thời, hệ sinh thái Sui rộng lớn đã bùng nổ: CoinGecko hiện theo dõi hơn 170 token của dApp được xây dựng trên Sui, với tổng vốn hóa thị trường vượt 30 tỷ USD tính đến tháng 5 năm 2025. Từ các sàn giao dịch chuyên nghiệp đến các dApp thể dục "move-to-earn", sự tăng trưởng này phản ánh cả sự nhiệt tình của nhà phát triển và nhu cầu của người dùng, biến Sui thành một nền tảng hấp dẫn cho cả người mới bắt đầu và các nhà xây dựng.
Sui là gì và điều gì khiến nó khác biệt so với các blockchain Layer-1 khác?
Sui là một blockchain Layer-1 từ Mysten Labs sử dụng kiến trúc hướng đối tượng để xử lý các giao dịch không liên quan song song, thay vì buộc mọi hoạt động phải thông qua một hàng đợi duy nhất. Được viết bằng ngôn ngữ Move, hợp đồng thông minh của Sui đảm bảo an toàn tài sản theo thiết kế, trong khi các thử nghiệm cho thấy một mạng lưới 100 node đạt 297.000 TPS với độ hoàn tất khoảng 400 ms và phí gas dưới một xu.
Không giống như thị trường phí gas chung của Ethereum, vốn dẫn đến phí biến động trong thời gian tắc nghẽn, và mô hình hàng đợi đơn của Solana dễ bị đình trệ, việc thực thi song song của Sui mang lại hiệu suất dự đoán, chi phí thấp dưới mọi tải. Sự nhất quán này làm cho nó lý tưởng cho các trường hợp sử dụng từ DeFi tần số cao đến trò chơi thời gian thực.
Token SUI gốc cung cấp năng lượng cho mọi hành động mạng, thanh toán phí gas, cho phép staking ủy quyền và tạo điều kiện quản trị trên chuỗi, trong khi một phần phí tài trợ cho một "quỹ lưu trữ" để trợ cấp phần thưởng cho các validator trong tương lai. Xếp hạng là tài sản lớn thứ 13 trên thị trường crypto, với vốn hóa thị trường khoảng 13 tỷ USD tính đến tháng 5 năm 2025, SUI kết hợp tiện ích thực tế với tokenomics mạnh mẽ để hỗ trợ cả giao dịch hàng ngày và giá trị dài hạn cho người nắm giữ.
Tại sao Hệ sinh thái Sui lại phổ biến vào năm 2025?
Kể từ khi ra mắt mainnet vào tháng 5 năm 2023, Sui đã chứng kiến sự tăng trưởng bùng nổ trên mọi chỉ số chính. Mạng lưới hiện có hơn 8 triệu ví đã kích hoạt và đã xử lý hơn 2,64 tỷ giao dịch, làm nổi bật nhu cầu từ cả nhà đầu tư cá nhân và tổ chức. TVL trên Sui đã tăng từ khoảng 25 triệu USD khi ra mắt lên hơn 2 tỷ USD vào tháng 5 năm 2025, khi các giao thức DeFi và nền tảng cho vay mới thu hút vốn mới. Đằng sau những con số này là một hệ sinh thái nhà phát triển sôi động. Mysten Labs hỗ trợ các nhà xây dựng bằng các hướng dẫn Move chi tiết, SDK, chương trình tài trợ và các cuộc thi hackathon thường xuyên, đảm bảo một dòng chảy liên tục các dApp đổi mới.
TVL DeFi của Sui vượt 2 tỷ USD vào tháng 5 năm 2025 | Nguồn: DefiLlama
Ở lớp ứng dụng, phí thấp, có thể dự đoán và thông lượng cao của Sui đã cho phép các dự án cung cấp các tính năng trước đây không khả thi trên các chuỗi khác. Các sàn giao dịch tiên tiến như DeepBook và các DEX thanh khoản tập trung như Cetus Protocol tận dụng chi phí giao dịch dưới một xu để cung cấp lệnh giới hạn, tạo lập thị trường tự động và yield farming với độ trượt giá tối thiểu. Trong khi đó, các thị trường NFT như BlueMove cho phép người sáng tạo đúc và niêm yết các bộ sưu tập mới chỉ với vài xu, giải quyết giao dịch trong vòng chưa đầy một giây. Các cầu nối tương tác hiện vận chuyển các tài sản như USDC từ Ethereum và Solana trực tiếp vào Sui, tăng cường thanh khoản trên chuỗi và cho phép người dùng tham gia vào thị trường DeFi hoặc NFT chỉ bằng một cú nhấp chuột.
Ngoài hiệu suất thô, văn hóa cộng đồng của Sui là một động lực tăng trưởng cốt lõi. Các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) quản lý các quỹ bảo hiểm, phân phối tài trợ và nâng cấp giao thức, trao quyền cho người nắm giữ định hình tương lai của mạng lưới. Các ứng dụng move-to-earn như Sweat Economy thưởng cho hoạt động hàng ngày bằng token SWEAT và các vật phẩm NFT trong ứng dụng cho các cột mốc thể dục. Các kho tiền cộng đồng bảo hiểm chống lại rủi ro hợp đồng thông minh, mang lại sự tự tin cho người dùng khi khám phá các dApp mới. Cùng với nhau, những sáng kiến tham gia này đã biến Sui không chỉ là một blockchain tốc độ cao, mà còn là một hệ sinh thái chào đón nơi các nhà phát triển và người mới bắt đầu đều có thể xây dựng, kiếm tiền và quản trị.
Các Dự án và dApp Hàng đầu trong Hệ sinh thái Sui đáng theo dõi
Dưới đây là bảy dự án hàng đầu thể hiện năng lực kỹ thuật của Sui, từ giao dịch cực nhanh đến các token cộng đồng vui nhộn, bao gồm mọi thứ từ cơ sở hạ tầng giao dịch chuyên nghiệp đến memecoin do cộng đồng điều hành:
1. DeepBook (DEEP)
DeepBook (DEEP) là sổ lệnh giới hạn trung tâm (CLOB) hoàn toàn trên chuỗi đầu tiên trên Sui, hoạt động như lớp thanh khoản gốc mang cơ chế sàn giao dịch chuyên nghiệp trực tiếp vào DeFi. Bằng cách tận dụng công cụ giao dịch song song của Sui, DeepBook giải quyết các lệnh thị trường và lệnh giới hạn trong khoảng 390 ms với độ trượt giá tối thiểu, trong khi cơ sở hạ tầng khớp lệnh mạnh mẽ của nó đảm bảo thanh khoản sâu và khả năng kết hợp liền mạch, cho phép các dApp Sui khác định tuyến giao dịch thông qua sổ lệnh của nó. Dù bạn là một nhà giao dịch chuyên nghiệp đặt các lệnh giới hạn phức tạp trên chuỗi hay một giao thức tích hợp thanh toán trên chuỗi hiệu quả, DeepBook đều cung cấp nền tảng tốc độ, độ tin cậy và thanh khoản mà các ứng dụng phi tập trung hiện đại yêu cầu.
2. Cetus Protocol (CETUS)
Cetus Protocol (CETUS) là một DEX AMM thanh khoản tập trung, không cần cấp phép được xây dựng trên Sui (và Aptos) mang lại giao dịch hiệu quả vốn cho DeFi. Bằng cách áp dụng mô hình Tạo lập thị trường thanh khoản tập trung (CLMM), Cetus cho phép các nhà cung cấp thanh khoản phân bổ quỹ trong các phạm vi giá tùy chỉnh, tối đa hóa thu nhập phí và giảm thiểu vốn lãng phí. Tính năng "Giao dịch ý định" (Intent Trading) sáng tạo của nó tự động thực hiện lệnh giới hạn khi các điều kiện giá đặt trước được đáp ứng, trong khi các nhóm phí đa cấp và kho tiền sinh lời thưởng cho các LP vì đã tham gia mạng lưới. Dù bạn đang hoán đổi token ngay lập tức hay triển khai thanh khoản vào các dải hoạt động cao, Cetus đều mang lại giao dịch trên chuỗi mượt mà và cung cấp thanh khoản hiệu quả trên toàn hệ sinh thái Sui.
3. BlueMove (MOVE)
BlueMove (MOVE) là siêu ứng dụng NFT hàng đầu của Sui, hợp nhất một launchpad, marketplace và AMM DEX thành một nền tảng liền mạch. Người dùng có thể đúc các bộ sưu tập mới chỉ với vài xu nhờ các giao dịch tiết kiệm phí gas, trong khi việc thực thi tiền bản quyền trên chuỗi đảm bảo người sáng tạo nhận được khoản thanh toán công bằng, ngay lập tức trên mỗi lần bán thứ cấp. Với sự hỗ trợ cả trên web và di động, bao gồm ví trong ứng dụng, BlueMove giúp việc khám phá, đúc và giao dịch NFT trở nên dễ dàng và phải chăng, trao quyền cho các nghệ sĩ và nhà sưu tập tham gia vào nền kinh tế nghệ thuật kỹ thuật số đang bùng nổ của Sui.
4. USD Coin (USDC) trên Sui
USDC do Circle phát hành gốc trên Sui mang stablecoin được quản lý, được hỗ trợ bằng đô la lớn nhất thế giới đến một Layer-1 tốc độ cao, kết hợp bảo mật với tốc độ cho các khoản thanh toán trên chuỗi liền mạch. Được hỗ trợ hoàn toàn 1:1 bằng dự trữ USD, USDC trên Sui cho phép chuyển khoản dưới một giây, ở mức vài xu, hoàn hảo để cung cấp năng lượng cho cho vay DeFi, mua hàng trong trò chơi và chuyển tiền xuyên biên giới, trong khi API Circle Mint cung cấp các cổng fiat on/off-ramp trực tiếp để có thanh khoản tức thì. Là tài sản ổn định hàng đầu trên Sui, USDC đã tăng lên hơn 622 triệu USD vốn hóa thị trường vào tháng 5 năm 2025, nhấn mạnh vai trò quan trọng của nó trong hệ sinh thái.
5. LOFI (LOFI)
LOFI (LOFI) là một phong trào DeFi do cộng đồng điều hành trên Sui, trao quyền cho người nắm giữ token thông qua quản trị DAO để bỏ phiếu về các nâng cấp giao thức, cung cấp các cơ hội farming và vault lợi suất cao, và thúc đẩy các đợt ra mắt token ưu tiên xã hội thông qua các chiến dịch hợp tác. Bằng cách staking LOFI, người dùng có thể tham gia vào quản trị trên chuỗi, định hình các thông số như cấu trúc phí và triển khai tính năng mới, trong khi các nhà cung cấp thanh khoản kiếm được APR cạnh tranh thông qua các yield farm và vault chuyên dụng. Đạo đức của LOFI về các đợt ra mắt có sự tham gia tận dụng các chiến dịch xã hội và bỏ phiếu cộng đồng để ra mắt các token mới, thúc đẩy một hệ sinh thái sôi động nơi các thành viên tích cực staking, bỏ phiếu và đồng sáng tạo tương lai của Sui DeFi.
6. Sweat Economy (SWEAT) trên Sui
Sweatcoin (SWEAT) trên Sui mang mô hình move-to-earn phổ biến đến Sui, thưởng cho hoạt động thể chất bằng token SWEAT cho mỗi bước đi được xác minh bằng GPS. Người dùng có thể đổi SWEAT trong một thị trường tích hợp để lấy hàng hóa, dịch vụ hoặc quyên góp từ thiện, trong khi các tính năng tập trung vào sức khỏe, như thử thách thể dục được gam hóa và vật phẩm NFT sưu tầm cho các cột mốc, tăng cường sự tham gia và thúc đẩy thói quen bền vững. Dù bạn đang kiếm token thông qua đi bộ hàng ngày hay mở khóa phần thưởng trong ứng dụng khi đạt mục tiêu, Sweatcoin trên Sui biến mỗi bước đi thành giá trị hữu hình và tác động xã hội.
7. sudeng (HIPPO)
Sudeng (HIPPO) là một memecoin được cộng đồng hỗ trợ trên Sui với nguồn cung cố định 10 tỷ và cơ chế đốt động khuyến khích nắm giữ bằng cách tự động giảm token lưu hành theo thời gian. Các giao dịch chuyển nhượng phải chịu một khoản thuế thấp, một phần trong số đó tài trợ cho các nỗ lực bảo tồn động vật hoang dã, liên kết mọi giao dịch với tác động trong thế giới thực. Được thúc đẩy bởi một cộng đồng người nắm giữ sôi động, các cuộc thăm dò quản trị của HIPPO cho phép chủ sở hữu token bỏ phiếu về các quyết định dự án quan trọng, trong khi các đợt airdrop định kỳ thưởng cho những người tham gia tích cực. Dù được sử dụng cho giao dịch đầu cơ, ra quyết định dựa trên cộng đồng hay các chiến dịch phân phối quy mô nhỏ, Sudeng minh họa cách các memecoin vui nhộn có thể thúc đẩy sự tham gia và mục đích trên Sui.
8. Haedal (HAEDAL)
TVL của Haedal tính đến tháng 5 năm 2025 | Nguồn: DefiLlamaHaedal là một giao thức liquid-staking hàng đầu trên Mạng Sui. Tính đến ngày 28 tháng 4 năm 2025, người dùng đã staking hơn 190 triệu USD giá trị SUI trên 865.835 tài khoản, đưa Haedal trở thành giao thức DeFi lớn thứ tư theo TVL trên Sui. Giao thức tự động phân bổ stake cho các validator hàng đầu và phát hành haSUI với tỷ giá hối đoái 1 SUI ≈ 1.054 haSUI. Bạn tiếp tục kiếm được lợi suất staking SUI cơ bản (khoảng 2.5% APY) trong khi sử dụng haSUI trong DeFi để tăng lợi nhuận. Haedal có vốn hóa thị trường hơn 16 triệu USD tính đến tháng 4 năm 2025.
Token HAEDAL gốc cung cấp năng lượng cho quản trị và phần thưởng. Người nắm giữ staking HAEDAL vào veHAEDAL để bỏ phiếu về các nâng cấp giao thức và kiếm thêm lợi suất—gần đây đã tăng APY trung bình lên hơn 3.2% trong Q1 2025 thông qua lựa chọn validator động và cơ chế chia sẻ doanh thu. Haedal cũng đã thực hiện một đợt airdrop cộng đồng phân bổ 5% trong tổng nguồn cung 1 tỷ token của mình cho những người ủng hộ sớm. Các cuộc kiểm toán bảo mật thường xuyên, chương trình tiền thưởng lỗi và hơn 44.000 ví hoạt động hàng ngày nhấn mạnh sự tham gia mạnh mẽ của cộng đồng và an toàn giao thức.
9. Walrus (WAL)
Walrus là một giao thức lưu trữ phi tập trung và khả dụng dữ liệu được xây dựng trên Mạng Sui. Nó chuyên xử lý các tệp "blob" lớn, video, hình ảnh hoặc tập dữ liệu, sử dụng mã hóa xóa tiên tiến chia dữ liệu thành các mảnh nhỏ trên nhiều node. Phương pháp này đảm bảo tính khả dụng cao ngay cả khi một số node bị lỗi, đồng thời giữ chi phí lưu trữ ở mức khoảng năm lần kích thước blob, hiệu quả hơn nhiều so với sao chép hoàn toàn. Tính đến tháng 4 năm 2025, lĩnh vực lưu trữ phi tập trung toàn cầu có vốn hóa thị trường là 4,64 tỷ USD, và Walrus xếp hạng là một trong những giao thức lớn nhất trong lĩnh vực này với vốn hóa thị trường hơn 700 triệu USD.
Token WAL gốc cung cấp năng lượng cho mạng lưới proof-of-stake ủy quyền của Walrus. Các node lưu trữ staking WAL (và phân khu FROST của nó) để tham gia các ủy ban kỷ nguyên chịu trách nhiệm lưu trữ và phục vụ các blob. Người nắm giữ token cũng sử dụng WAL để thanh toán cho các dịch vụ lưu trữ. Vào cuối mỗi kỷ nguyên, phần thưởng được phân phối cho các node và người ủy quyền của họ dựa trên thời gian hoạt động và chất lượng dịch vụ, đảm bảo hoạt động mạng mạnh mẽ. WAL có nguồn cung lưu hành 1,25 tỷ (trong tổng số tối đa 5 tỷ), vốn hóa thị trường khoảng 706 triệu USD và khối lượng giao dịch hàng ngày trên 73 triệu USD tính đến cuối tháng 4 năm 2025.
Tìm hiểu thêm về dự án Walrus (WAL) trong hướng dẫn toàn diện của chúng tôi.
10. SUIA (SUIA)
SUIA là token quản trị và tiện ích gốc của Suia.io, một DApp SocialFi trên Mạng Sui đã giành giải thưởng Builder Heroes của Sui Foundation và các chức vô địch MoveCTF và Demo Day. Được hỗ trợ bởi Sui Foundation, HashKey, SevenX, EVG, BingX và Y2Z, Suia đã kết nối hơn 80 dự án ở APAC và thậm chí đã ra mắt một sàn giao dịch cà phê NFT với Foundation.
Người nắm giữ staking SUIA để tham gia bỏ phiếu DAO về phân bổ tài trợ, tiền thưởng cho nhà phát triển và các ưu đãi hệ sinh thái. Phí 2% trên mỗi giao dịch, 1% được đốt để giảm nguồn cung và 1% được thưởng cho những người tạo Social Coin, thúc đẩy một mô hình giảm phát và tài trợ cho các phần thưởng cộng đồng liên tục dựa trên việc sử dụng và tham gia.
Token SUIA cũng triển khai một mô hình giảm phát: phí 2% trên các giao dịch, 1% đốt SUIA và 1% thưởng cho người tạo dự án, giúp duy trì giá trị dài hạn. Với nguồn cung cố định 100 triệu token và định giá pha loãng hoàn toàn khoảng 2,3 triệu USD, SUIA điều chỉnh đóng góp của cộng đồng với kinh tế token để thúc đẩy phát triển bền vững trong hệ sinh thái Sui.
Cách Bắt đầu trên Sui
Sẵn sàng khám phá Sui? Thực hiện theo các bước đơn giản sau để thiết lập ví Sui của bạn, mua SUI và kết nối với các dApp hot nhất trong hệ sinh thái.
1. Chọn & Thiết lập Ví tương thích với Sui: Để tương tác với các dApp Sui, bạn sẽ cần một ví trình duyệt. Hai lựa chọn phổ biến là Ethos Wallet và Suiet:
• Ethos Wallet: Một tiện ích mở rộng Chrome được thiết kế riêng cho Sui hỗ trợ phần cứng Ledger để tăng cường bảo mật. Chỉ cần thêm “Ethos Sui Wallet” từ Chrome Web Store, tạo một ví mới, sao lưu cụm từ khôi phục 12 từ của bạn, và bạn đã sẵn sàng.
• Suiet: Một tiện ích mở rộng thân thiện với người dùng khác được xây dựng cho Sui. Sau khi cài đặt Suiet, hãy tạo hoặc nhập ví, sau đó sử dụng nút “Airdrop” tích hợp của nó để nhận SUI từ vòi testnet cho mục đích phát triển và thử nghiệm.
2. Mua Token SUI: Bạn có thể mua SUI trên các nền tảng chính thống, chẳng hạn như BingX, bằng cách mua SUI/USDT. Đối với các nhà phát triển hoặc những người thử nghiệm, hãy nhận token SUI testnet miễn phí từ Sui Faucet bằng cách nhập địa chỉ ví của bạn; token sẽ đến trong vài phút.
3. Kết nối Ví của bạn với các dApp: Khi ví của bạn đã có SUI, hãy truy cập bất kỳ dApp Sui nào (ví dụ: DeepBook, Cetus, BlueMove) và nhấp vào “Connect Wallet.” Chấp thuận kết nối trong tiện ích mở rộng của bạn, và bạn có thể bắt đầu hoán đổi, giao dịch, đúc NFT hoặc tham gia các trò chơi move-to-earn.
Cách Mua Token Hệ sinh thái Sui
Sẵn sàng thêm token hệ sinh thái Sui vào danh mục đầu tư của bạn? Dù bạn thích giao dịch spot tập trung trên BingX hay hoán đổi trực tiếp trên các DEX Sui như Cetus và DeepBook, các bước đơn giản này sẽ hướng dẫn bạn từ việc nạp tiền vào tài khoản đến bảo mật tài sản của bạn một cách an toàn.
1. Giao dịch Spot trên BingX
Giao dịch spot trên BingX là một cách nhanh chóng và thân thiện với người dùng để mua token hệ sinh thái Sui chỉ với vài cú nhấp chuột. Dưới đây là cách thực hiện:
• Nạp tiền vào tài khoản của bạn: Nạp USDT, USDC hoặc SUI vào ví spot BingX của bạn.
• Tìm kiếm & Chọn: Truy cập Giao dịch → Giao dịch Spot, nhập mã ticker (ví dụ: DEEP/USDT, CETUS/USDT) vào thanh tìm kiếm và chọn cặp của bạn.
• Đặt lệnh: Để thực hiện ngay lập tức, chọn Lệnh Thị trường; để đặt giá mục tiêu, chọn Lệnh Giới hạn. Nhập số lượng và xác nhận.
2. Giao dịch Token trên các DEX Sui
Là một lựa chọn thay thế cho giao dịch spot trên BingX, bạn có thể hoán đổi token hệ sinh thái Sui trực tiếp trên chuỗi với một DEX Sui như Cetus Protocol hoặc DeepBook. Chỉ cần truy cập trang web DEX, nhấp vào Connect Wallet và chấp thuận tiện ích mở rộng Ethos hoặc Suiet. Tiếp theo, chọn token “Từ” của bạn (ví dụ: SUI) và token “Đến” (ví dụ: DEEP), xem lại phí mạng nhỏ (thường dưới 0,01 USD), sau đó nhấn Swap và xác nhận giao dịch trong ví của bạn. Nếu bạn muốn tự kiếm phí, hãy truy cập phần Thanh khoản hoặc Vault, gửi một cặp token vào một pool và xem phần thưởng của bạn tự động tích lũy.
Các Thực hành Tốt nhất về Bảo mật khi Giao dịch Token dựa trên Sui
Bảo vệ quỹ và giao dịch của bạn trên Sui bằng cách tuân thủ các biện pháp an toàn thiết yếu sau:
• Kiểm tra Kiểm toán: Trước khi sử dụng bất kỳ dApp nào, hãy xác minh rằng các hợp đồng thông minh của nó đã được kiểm toán bởi các công ty uy tín như CertiK hoặc Halborn. Các cuộc kiểm toán xác định các lỗ hổng và xác nhận rằng mã hoạt động như dự định, giảm thiểu rủi ro bị hack hoặc khai thác.
• Sử dụng Công cụ Kiểm tra Rug: Dán địa chỉ hợp đồng của một dự án vào các trình quét như tab bảo mật của Suiscan để phát hiện các khóa quản trị ẩn, bẫy honeypot hoặc các quyền bất thường. Các công cụ này đưa ra cảnh báo cờ đỏ nhanh chóng nếu mã của token có các yếu tố đáng ngờ.
• Thực hành Định cỡ Vị thế: Không bao giờ mạo hiểm hơn 1–2% tổng danh mục đầu tư của bạn vào một giao dịch hoặc vị thế thanh khoản duy nhất. Bằng cách giới hạn rủi ro, bạn có thể quản lý biến động, tránh ra quyết định theo cảm xúc và đảm bảo rằng bất kỳ một khoản lỗ nào cũng sẽ không làm chệch hướng chiến lược tổng thể của bạn.
Lời Kết
Mô hình hướng đối tượng sáng tạo của Sui, tốc độ cực nhanh (lên đến 297.000 TPS với độ hoàn tất khoảng 400 ms) và bảo mật được cung cấp bởi Move đã thúc đẩy một trong những hệ sinh thái blockchain phát triển nhanh nhất năm 2025. Với hơn 170 token và tổng vốn hóa thị trường vượt 30 tỷ USD, Sui cung cấp mọi thứ từ DeFi cấp chuyên nghiệp đến các trò chơi move-to-earn vui nhộn. Dù bạn là người mới bắt đầu muốn khám phá các đợt đúc NFT phí thấp hay một nhà phát triển xây dựng các dApp thế hệ tiếp theo, Sui kết hợp công nghệ tiên tiến với một tinh thần sôi động, do cộng đồng điều hành. Hãy tham gia một cách có trách nhiệm; bắt đầu với các vị thế nhỏ, tự nghiên cứu và tham gia cộng đồng Sui đang phát triển để luôn dẫn đầu trong Web3.